بلوک سبک هبلکس یا سیپورکس یا AAC مخفف (Autoclaved Aerted Concrete) به معنای بتن هوادار شده و اتوکلاو شده می باشد.

 

همه چیز درباره بلوک سبک هبلکس یا سیپورکس یا AAC :

مواد تشکیل دهنده بلوک AAC :

• خاکستر بادی یا ماسه سیلیسی حدود 55 درصد،
• سیمان پرتلند حدود 15 درصد،
• آهک حدود 12 درصد،
• گچ حدود 3 درصد،
• پودر آلمینیوم حدود 0.08 درصد،
• آب و کمی افزودنی های دیگر می باشند.

 

روش تولید بلوک AAC یا هبلکس:

1. واکنش شیمیایی آهک با پودر آلمینیوم ایجاد گاز هیدروژن و در نتیجه ایجاد حباب درون این بلوک ها می کند( بلوک ها به این صورت هوادار می شوند)
2. فرایند خشک شدن این بلوک ها در دستگاه اتوکلاو با دمای 200 درجه سانتیگراد و فشار 12 بار می باشد.(در واقع اتوکلاو باعث می شود که بلوک ها مثل کیک پخته شده و پف کنند)
3. دو فرایند فوق (هوادارشدن و اتوکلاو شدن) باعث بوجود آمدن بلوکی متخلخل تر و سبک تر از همه بلوک های سیمانی دیگر می شود.

تاریخچه بلوک AAC یا هبلکس :

بلوک هبلکس در سال 1924 میلادی توسط آرشیتکت سوئدی اختراع و به جامع مهندسین معرفی گردیده است . این بلوک هم اکنون در اروپا و آمریکا به نام های تجاری HEBEL , YTONG , SIPOREX و در ایران به نام های هبلکس ، سیپورکس ، بتن هوادار اتوکلاوی و.. و در کشور عراق با نام های فرمستون ، ثرمستون و … شناخته و ارائه می شود.

ابعاد بلوک AAC یا هبلکس :

این بلوک‌ در ابعاد متنوعی تولید می‌شوند که متداول‌ترین آن‌ها شامل طول 65 سانتی‌ متر، ارتفاع 25 سانتی‌ متر و ضخامت‌های مختلف از جمله 8، 15،12،10 و 20 سانتی‌ متر می باشد. در نتیجه تعداد بلوک مورد نیاز برای هر متر مربع دیوار با احتساب ملات بین رج ها برای کلیه بلوک ها 6عدد می باشد.

ويژگی ظاهری بلوک هبلکس استاندارد:

• رنگ آن باید یکدست و سفید مایل به خاکستری باشد.
• سطح بلوک باید صاف و بدون ترک های ریز باشد.
• وجود ذرات شن یا ماسه در سطح بلوک نشانه کیفیت پایین است.
• حفره ها باید به صورت یکنواخت در سراسر بلوک توزیع شده باشند و قطر آنها بین ۱ تا ۳ میلی متر باشد. وجود حفره های بزرگ یا نامنظم نشانه تولید غیراصولی است.
• اگر بلوک از ارتفاع حدود ۱ متری رها شود، نباید خرد شود.
• این بلوک ها باید به راحتی با اره مخصوص برش بخورند، بدون اینکه ترک بخورند یا خرد شوند.

چسب بلوک هبلکس یا AAC:

1. چسب پودری سفید
2. چسب پودری خاکستری ( برای محیط مرطوب)

این چسب به صورت پودری و ملاتی نیمه آماده است که باید آن را با آب کافی مخلوط کرد. در کیسه‌های بیست، بیست و پنج و حتی سی کیلویی به فروش می‌رسد.

روش مصرف چسب بلوک سبک هبلکس

1. در ابتدا باید توجه داشت که به ازای هر 25 کیلوگرم چسب هبلکس هفت لیتر آب مصرف شود.
2. در مرحله اول به مقدار لازم کیسه چسب هبلکس را با آب ترکیب می‌کنیم.
3. مخلوط چسب هبلکس و آب را خوب با هم مخلوط می‌کنیم تا مخلوطی همگن به دست آید.
4. باید اجازه دهیم تا ترکیب به دست آمده، قوام لازم را به دست آورد.
5. پس از به دست آوردن قوام دوباره آن را هم می‌زنیم تا خمیر یکدستی به دست آید. اگر خمیر خیلی غلیظ بود می‌توانیم به آن آب اضافه کنیم.
6. لازم به ذکر است که خمیر فقط تا دو ساعت پس از آماده شدن قابل استفاده است. هرگز بعد از دو ساعت چسب بیشتری اضافه نکنید. دقت کنید که برای دستیابی دوباره به غلظت مورد نظر، هرگز به ترکیب آب اضافه نکنید.
7. خمیر به دست آمده را به اندازه 2 تا 5 میلیمتر روی بلوک استفاده می کنیم. برای چسباندن چسب هبلکس روی دیوار و صاف کردن آن از ماله شیاردار استفاده می‌شود.
8. برای هر متر مکعب از بلوک های AAC مقدار 20 کیلوگرم چسب مورد نیاز خواهد بود.
9. در مناطق سردسیر و بین صفر تا 5 درجه سانتیگراد چسب هبلکس کارایی لازم را ندارد. در این صورت باید از آب داغ برای مخلوط کردن چسب استفاده کرد.

 

انواع بست بلوک AAC یا هبلکس:

بست تخت ،خطی و یا ثابت :

• به جای استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای ساخته شده با بلوک هبلکس می توان هر 3 ردیف یکبار این بست را اجرا نمود.
• با کمک این بست دیوارهبلکس در برابر آسیب‌هایی از قبیل زلزله و یا باد یا هرگونه ضربه ای مقاومت بسیار بالایی به دست آورد. و همینطور با ایجاد یکپارچگی، سطحی کاملاً هموار بر روی هر ردیف دست ایجاد می شود تا فرایند چیدن ردیف بعدی بلوک‌های هبلکس نیز ساده‌تر شود.
• ابعاد استاندارد بست تخت، طول حداقل ۲۰ و عرض 3 سانتی‌ متر با ضخامت ۲ میلی‌ متر می باشد.
• برای اجرای بست ثابت در ابتدا باید میان دو بلوک را با استفاده از شیارزن به عمقی دقیقا برابر باضخامت بست تخلیه شود. پس از واقع شدن بست بر روی بلوک‌های هبلکس باید آن را با استفاده از میخ کوبیده و محکم کنیم.
•  در حالت معمول از بست تخت در هر دو و یا سه ردیف از دیوار کمک می‌گیرند.

بست رادیکالی ، بست ارتجاعی ،اتصال و یا بست U

• به جای استفاده از وال پست در دیوارهای ساخته شده با بلوک هبلکس می توان هر 3 ردیف یکبار این بست را به ستون بتنی با پیچ و رول پلاک یا پیچ روبلکس و در ستون فلزی به کمک جوش متصل کرد و در سمت بلوک با میخ 7 سانتیمتری به آن متصل نمود.
• به جای اجرای هشت گیرجهت اتصال دیوارهای متقاطع باید از این بست به منظور ارتباط صحیح دو دیوار و عملکرد و رفتار صحیح هر دو دیوار در برابر بار های جانبی مانند زلزله استفاده می‌کنند.
• بست‌های رادیکالی با ایجاد یک فاصله 2 تا ۳ سانتی‌متری از اعضای سازه‌ای واقع می‌شوند و به ایجاد نوعی اتصال نرم کمک می‌کنند تا بار دیوار به سازه انتقال پیدا کند و تخریب نشود.

بست کرکره ای یا میخ بلوک هبلکسی:

• جایگزین مناسب و ارزان قیمت با نحوه ساده تر اجرا برای بست های ثابت می باشد که با عملکرد مناسب در اتصال بلوک ها ،باعث یکپارچه سازی رفتار دیوار می شود.
• برای اجرا تنها کافی است که بست را به صورت عمودی میان دو بلوک قرار داده و با ضربات چکش پلاستیکی آن را وارد هر دو بلوک نمائید.
• این نوع بست‌ها را با طول ۵ یا ۶ سانتی‌ متر و عرض ۱.۵ سانتی‌ متر تولید می کنند.
• بهتر است بعد از اجرای دو رج از بلوک ها، در دیوارهای بیرونی، و هر سه رج در دیوارهای داخلی، از میخ های مخصوص این بلوک استفاده شود.

بست ال

• از این نوع بست برای اتصال دیوارهای متقاطع به یکدیگر استفاده می شود.
• نحوه‌ی اجرای این نوع بست به این صورت است که یک بخش از آن را روی یک دیوار و بخش دیگر آن را روی دیوار دیگر قرار می‌دهند. بخش اول را همانند بست‌های ثابت به وسیله‌ی پیچ و مهره به دیوار متصل می‌کنند و بخش دیگر آن را به دیوار دیگر میخ می‌کنند.

انتخاب مصالح دیوارکشی در ساخت ویلا در لواسان و سراسر ایران نیازمند تحلیل اقلیم، نوع سازه و انطباق با مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه ۲۸۰۰ است. شرکت خوش‌ساخت با بهره‌گیری از مصالح نوین، تجربه اجرایی قوی و رعایت دقیق جزئیات آیین‌نامه‌ای، پروژه‌های ویلا در لواسان را با کیفیت، سرعت و ایمنی بالا به انجام می‌رساند.

روش اجرای بلوک AAC یا هبلکس :

قبل از اجراي ديوار :

در موارديكه قطعات بلوك با پالت و داخل كيسه هاي هوابندي شده به كارگاه حمل مي­شوند بايد حداقل يك روز قبل از مصرف از كيسه خارج شده تا تبادل دمائي و رطوبتي با محيط برقرار شود. قطعات بايد قبل از استفاده، مورد بازرسي ظاهري قرار گرفته و قبل از ديوار چيني و در هنگامي كه در حالت انبار هستند، مرطوب شده و سپس اجازه داده شود تا به حالت مرطوب با سطح خشك برسند و رطوبت يكنواخت در قطعه توزيع شود

آماده ­سازي ملات چسباننده لايه نازك :

استفاده از ملات هاي خشك آماده (چسب) يكي از مناسب ترين روش ها مي باشد . در اين مورد طبق توصيه توليد كننده مقداري آب به مواد خشك اضافه نموده و آن را مخلوط مي كنند . توصيه مي­شود براي اختلاط از روش مكانيزه (همزن برقی) استفاده شده و اختلاط تا حذف هوا ادامه يابد.براي دستيابي به نتيجه مطلوب، عمل اختلاط در سرعت كم انجام شود . پس از مدت كوتاهي اختلاط، ملات براي مصرف آماده ميشود . عمر كارايي ملات ها معمولا بين 4 تا 5 ساعت مي­باشد . بدين لحاظ بايد مقدار ملات مورد نياز با دقت، تعيين شده تا ملات اضافي نيامده و خشك نگردد زيرا به هيچ عنوان اضافه نمودن آب و اختلاط مجدد ملات مجاز نمي باشد .

اصول كلي ديوار چيني :

نبايد به هيچ عنوان در قسمت بالاو كف قطعات، حفره يا فضاي خالي (درز بدون ملات) وجود داشته باشد .در موارديكه از ملات آماده (چسب) استفاده مي­شود بايد از پخش يكنواخت ملات در بالا و كف قطعه بصورت كامل، اطمينان حاصل نمود .درز قائم هر رج بايد حداقل 15 سانتي متر با درز قائم رج زيرين فاصله داشته باشد(بهتر است درزهاي قائم در وسط بلوك قرار گيرد.)

قراردادن اولين رديف :

• اولين رديف بايد هميشه روي يك لايه ملات بنايي (سنتي ) با ضخامت بيشتر (حدود 2 تا 5 سانتيمتر) قرار داده شود.
• اين ملات مي تواند از يك قسمت سيمان – يك قسمت آهك – شش قسمت ماسه تشكيل شده باشد .
• در موارديكه رج اول روي كرسي چيني يا كف طبقه اي قرار مي گيرد كه كمتر از 30سانتي متر از سطح زمين بالاتر است يك لايه عايق رطوبتي نيز بايد در زير ملات رج اول قرار داده شود .
• عايق رطوبتي بايد به شكل مناسبي به اعضاء قائم سازه متصل شوند.
• بايد دقت نمود تا ملات رج اول كاملاً تراز و صحيح قرار داده شود (از هر دو جهت طولي و عرضي.)
• بين درزهاي عمودي بلوك ها، بايد حتماً با ملات نازك پر شود.

پخش كردن ملات (چسب)

• براي دستيابي به حداكثر مقاومت پيوستگي بين قطعات و ملات ، سطوح درزها بايد از هرگونه گرد و غبار و يا مواد لق (با استفاده از قلم مو يا هر وسيله مناسب ديگر) تميز شوند.چسب بايد به طور صاف و هموار روي سطوح درز با استفاده از يك ماله مخصوص متناسب با پهناي بلوك مورد نظر پخش شود .اعمال ملات به سطوح افقي و قائم بلوك با ماله مخصوص كه هم عرض بلوك مي باشد.
• ضخامت چسب (ملات نازك ) در سطوح افقي و قائم بايد حدود 2 ميلي متر باشد (ويژگي هاي ملات لايه نازك كه مناسب براي استفاده در ديوار چيني با قطعات AAC هستند در استاندارد ملي ايران به شماره 706 ارائه شده است) رواني و كارائي چسب بايد به ميزاني باشد كه براحتي از بين دندانه هاي ماله عبور كرده و روي سطح اعمال شود . پس از اعمال چسب و تا زمان قرار دادن بلوك در محل خود شكل دندانه­ هاي چسب ايجاد شده روي بلوك بايد حفظ شده و نريزد.

تنظيم بلوك ها

جايگيري صحيح هر بلوك از نظر افقي و عمودي توسط ضربه زدن با چكش پلاستيكي انجام مي شود . جايگيري صحيح (از نظر تراز و شاقولي بودن) اهميت زيادي دارد.

نصب رديف هاي بعدي :

درزهاي عمودي در هر رج بايد حدود 100 تا 150 ميلي متر با درز عمودي رج زيرين فاصـله داشته باشد . از يك چكش پلاستيكي براي تنظيم بلوك ها استفاده مـي شـود . بلـوك­هـايAACرا مي توان براحتي با اره دستي یا سنگ فرز بريد و يا مسير سيم يا كابل و همچنين محل كليد و پريـز وغيره را با دستگاه شیار زن ايجاد نمود.

 

اجراي اندود خارجي

• بايد قبل از اجراي اندود بر روي ديوار اجرا شده فواصل بين قطعات بلوك و اعضاء سازه­اي (قاب) و همچنين درزهاي بين بلوك ها كنترل شوند، تا شكاف، درزهاي عريض و يا حفره­اي وجود نداشته باشد .
• حفره ها و شكاف ها بايد با چسب يا كفي پلي يورتان (منبسط شونده) و درزها در صورت لزوم با مواد چسباننده پر شوند. لوله ها و داكت هاي عبور لوله بايد محكم به ديوار متصل شده و فضاهاي خالي با چسب يا كف پلي يورتان پر و تراز گردد . توصيه مي شود يك شيار V شكل كه با ماده آب بند ارتجاعي پر مي شود در راستا و روي خط محل های اتصال دیوار به بازشو ها ( تيرها ، نعل درگاه ها و … ) و همچنين بصورت قائم در كناره هاي پنجره ها از زير لبه ها تا روي كف بلوک ايجاد شود.

نحوه اتصال ديوار به ديوار :

معمولاً اتصال هاي غير باربر به ديگر ديوارها به يكي از دو صورت “T” شكل يا “L” شكل انجام مي شود.

در اتصال L شكل چنانچه دو ديوار همزمان با هـم و بـه صـورت لاريـز اجـرا شـوند ( الزامـات استاندارد ملي ايران به شماره 2800 را برآورده نمايند) نياز به تمهيدات ديگري نمي باشد در اتصال “T” شكل، چنانچه دو ديوار با ضخامت هاي متفاوت يا كاربرد هاي متفاوت، به يكديگر متصل شوند، بايد اتصال از نوع اتصال با فاصله و با جزييات ارائه شده در شكل انجام شود. بدين منظور بايد جهت اطمينان از عملكرد دو ديوار، يك درز با ضخامت حداقل 6 ميلي­متر تعبيه شده و با استفاده از مواد مناسب ( مانند كف پلي اورتان ) پر شوند و همچنين در فاصله هر دو رج (قائم)، با استفاده از بست هاي برش گير مناسب، مطابق آن چه گفته شده، ازجابجايي نسبي آن ها جلوگيري نمود.

 

نحوه اتصال ديوار به سازه بتني مسلح

اتصال ديوار به ستون :

ملات بنايي معمولي بايد در همه درزهاي اتصال ديوار به ستون استفاده شود. همه وجوه ستون بايد توسط برس، عاري از گرد و غبار گردد و اگر لازم باشد توسـط وسـايل مناسـب بـراي اطمينان از زبري و پيوستگي مكانيكي خوب، خراش هايي ايجاد شود. ديوارها بايد بطور مكانيكي و با ميله­هاي مهاري از جنس فولاد نرم، هر دو رج، به ستون متصل مي شوند. انتهاي بيروني ميله مهار، بايد در شياري كه در بلوك ايجـاد شـده، قـرار داده شـود و بـا اسـتفاده از يـك مـاده چسباننده مناسب، ثابت نگاه داشته شود. پهناي شيار نبايد بيشـتر از 2cm باشـد، سـوراخ هـاي مهاري در ستون بايد با يك سرمته 14mmسوراخ شود. ميله هـاي مهـاري بايـد بـه قـدر لازم، مقاوم در مقابل خوردگي باشند

اتصال تير به ديوار :

از ملات بنايي معمولي و يا كف پلي يورتان براي درز افقي مابين رج آخر ديوار و زير تيرها، مي­توان استفاده نمود. ملات بايد روي بلوك­هاي رج آخر اعمال شده و سپس در جاي خود قرار گيرد و نبايد با فشار در لابه لاي درز قرار گيرد .

اتصال ديوار به سقف :

ملات بنايي معمولي بايد در همه درزهاي مشترك بين ديوار و زير سقف استفاده شود. توصيه شده است كه از كف پلي يورتان تك جزيي براي پر كردن تمام درزها و حفرات ديـوار هـايي كـه طول آنها متجاوز از 5cm باشد، استفاده شود. بدين منظـور همچنـين مـي تـوان از ملاتـي بـا تركيب زير نيز استفاده نمود:

بر اساس نسبت حجمي: يك قسمت سيمان پرتلند، يك قسمت پودر آهك، شش قسمت سنگدانه ريز (ماسه)

 

نکات اجرایی بلوک AAC یا هبلکس :

 

• در موارديكه قطعات بلوك با پالت و داخل كيسه هاي هوابندي شده به كارگاه حمل مي شوند بايد حداقل يك روز قبل از مصرف از كيسه خارج شده تا تبادل دمائي و رطوبتي با محيط برقرار شود.
• بلوک ها بايد قبل از استفاده، مورد بازرسي ظاهري قرار گرفته و قبل از ديوار چيني و در هنگامي كه در حالت انبار هستند، مرطوب شده و سپس اجازه داده شود تا به حالت مرطوب با سطح خشك برسند و رطوبت يكنواخت در قطعه توزيع شود و سپس در دیوارچینی استفاده شوند.
• این بلوكها نم و رطوبت را منتقل نمیكنند و عایق بسیار خوب رطوبت هستند ولی در سطح بلوك آب بیشتری را نسبت به مصالح مشابه جذب میكنند لذا قبل از شروع دیوارکشی این بلوكها باید حتما كاملا خیس شوند.
• دیوارهای هبلکس به دلیل ساختار سلولی خود به راحتی برش پذیر هستند؛ با این حال، باید پیش از شروع عملیات شیارزنی، سطح دیوار با کمی آب مرطوب شود تا از بروز ترک و ریزش های ناخواسته جلوگیری شود.
• با توجه به جذب آب نسبتاً زياد بلوك هاي هبلکس عملا استفاده از ملات سنتی برای این بلوک ها امکان پذیر نیست و باید از ملات هاي خشك آماده (چسب) مخصوص كه بدين منظور توليد شده اند استفاده شود.
• عمر كارايي چسب معمولا بين 4 تا 5 ساعت مي باشد . بدين لحاظ بايد مقدار ملات مورد نياز با دقت، تعيين شده تا ملات اضافي نيامده و خشك نگردد زيرا به هيچ عنوان اضافه نمودن آب و اختلاط مجدد چسب مجاز نمي باشد .
• نبايد به هيچ عنوان در قسمت بالاو كف قطعات، حفره يا فضاي خالي (درز بدون ملات) وجود داشته باشد.
• درز قائم هر رج بايد حداقل 15 سانتي متر با درز قائم رج زيرين فاصله داشته باشد(بهتر است درزهاي قائم در وسط بلوك قرار گيرد.)
• برای اجرای نمای سنگی روی بلوک هبلکس باید حتما قبل از اجرای نما یک لایه رابیتس با اتصال میخ ام دی اف روی بلوک ها ایجاد شود تا اتصال بهتری بین سنگ نما و بلوک ایجاد شود( این کار به علت جذب آب بالای بلوک هبلکس انجام می شود.)
• برای اینکه بتوانیم از مزیت سبکتر بودن این بلوک ها در قیمت سازه استفاده نمائیم باید دقت کنیم تا طراحی سازه بر اساس وزن متر مربع بلوک هبلکس انجام شود، در واقع ما قبل از اینکه به مرحله دیوارکشی برسیم باید بلوک مورد نظر خود را انتخاب کرده باشیم تا بتوانیم از ویژگیهای آن بهره مند شویم.
• ملات باید هم در سطح افقی و هم در دیواره بلوک ها که به یکدیگر می چسبند اجرا شود.
• قبل از اجرای هرگونه پلاستر (چه سیمانی چه گچی) روی بلوک هبلکس باید سطح آن را حتما مرطوب نمائید.
• در هبلکس چون از چسب نازک برای اتصال بلوک ها به جای ملات ضخیم استفاده می کنیم، اگر رگ اول بلوکها تراز نباشد، عملا دیگر امکان اصلاح آن را در رگ های بعدی نخواهیم داشت پس زیرکار (زیر رج اول دیوار) در بلوک هبلکس باید حتما توسط یک استادکار ماهر با ملات ماسه سیمان بصورت کاملا تراز اجرا شود، و قبل از اجرای رگ اول کمی هم سفت شده باشد تا در اثر وزن بلوک ها پائین نرود.

 

نتیجه گیری و تجربه خوش ساخت:

ما از بلوک AAC یا هبلکس در موارد زیر استفاده می کنیم (یا می شود گفت در حالت های زیر استفاده از این بلوک منطقی تر است.)

1. در شهرهای تهران ، مشهد ، اصفهان، تبریز جهت پروژه های اداری، تجاری، مسکونی چند طبقه ( به علت وجود کارخانه تولید این بلوک در این شهرها در نتیجه هزینه حمل معقول ، همچنین سبک بودن این بلوک برای پروژه های بلند مرتبه و همچنین وجود آب و هوای خشک و نیمه خشک در این شهرها)
2. در مناطق زلزله خیز مثل کرمان، سنندج، زاهدان (به علت سبک بودن این بلوک و در نتیجه کاهش بار مرده ساختمان و کمتر شدن اثر زلزله به ساختمان)
3. بطور کلی در مناطق گرم و خشک (به علت عایق حرارتی خوبش که باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان می شود)

انتخاب مصالح دیوارکشی در ساخت ویلا در لواسان و سراسر ایران نیازمند تحلیل اقلیم، نوع سازه و انطباق با مقررات ملی ساختمان و آیین‌نامه ۲۸۰۰ است. شرکت خوش‌ساخت با بهره‌گیری از مصالح نوین، تجربه اجرایی قوی و رعایت دقیق جزئیات آیین‌نامه‌ای، پروژه‌های ویلا در لواسان را با کیفیت، سرعت و ایمنی بالا به انجام می‌رساند.

برای آشنایی با مزایا و معایب بلوک AَAC یا هبلکس به مقاله بررسی انواع بلوک دیواری مراجعه نمائید.