در دنیای امروز ساخت‌وساز، انتخاب راهکارهای مدرن و ایمن برای افزایش مقاومت سازه‌ها در برابر زلزله اهمیت بالایی دارد. یکی از همین راهکارهای نوین، وال مش است؛ سیستمی هوشمندانه برای تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای که در پروژه‌های مختلف از جمله ساخت ویلا در لواسان به‌کار می‌رود.
وال مش چیست؟
وال مش، عمدتا از جنس شبکه الیاف(توری) فایبرگلاس است و به منظور مسلح کردن و یا تقویت دیوارها یا تیغه‌های جداکننده داخلی و پیرامونی، از آن استفاده میشود.
چرا باید از وال مش استفاده کنیم؟
طبق پیوست ششم آیین‌نامه ۲۸۰۰، دیوارهای غیرسازه‌ای در زمان زلزله می‌توانند آسیب ببینند یا باعث خسارات جانی شوند. وال مش با استفاده از توری‌های فایبرگلاس و لایه‌ای از ملات، به‌عنوان جایگزینی سبک، سریع و مؤثر نسبت به وال‌پست شناخته میشود.
وال مش یا وال پست:
مزایای وال مش نسبت به وال پست :
- هزینه اجرای پائین تر نسبت به وال پست و میلگرد بستر
- سرعت اجرای بالاتر
- عدم نیاز به نیروی ماهر برای اجرا
- مورد تایید نظام مهندسی و آئین نامه 2800
- قابل استفاده برای مقاوم سازی دیوارهای اجرا شده
- عدم نیاز به ادوات اضافی در محل تقاطع دیوارها
- دیوارچینی راحت تر و با سرعت بیشتر
- عدم نیاز به میلگرد بستر
- مقاومت دیوارها به ترک و دیگر آسیب‌های ناشی از جمع شدگی یا شرایط مخرب محیطی و جوی، به شدت افزایش می‌یابد.
- نسبت به وال پست سبک تر است در نتیجه نیروی زلزله وارد به ساختمان کاهش می یابد.
- دچار زنگ زدگی نمی شوند در نتیجه عمر مفید و مقاومت به فرسودگی آنها از وال پست بیشتر است.
- نسبت به وال پست فلزی انعطاف پذیری بیشتری دارند. نیروی زلزله را بهتر تحمل می کنند.
- نبشی گالوانیزه مورد استفاده در سیستم وال مش قیمت ارزان‌تری نسبت به نبشی، ناودانی، قوطی، مقطع H، میلگرد بستر، ضدزنگ، پلیت، بولت و چسب کاشت در بتن در سیستم وال پست دارد.
- وال مش، بر خلاف وال پست‌های فلزی، می‌توانند بعد از دیوار چینی نیز اجرا شوند. از این رو، می‌توان از آن، در مقاوم سازی و پایدارسازی انواع دیوارهای ساختمان‌های مصالح بنایی و ساختمان‌های موجود بدون وال پست در برابر نیروهای جانبی باد و زلزله، استفاده نمود.
معایب وال مش نسبت به وال پست :
- در دیوارهای پیرامونی ساختمان‌هایی که در طرف دیگر آنها ساختمانی از قبل ساخته شده است نصب وال مش امکان پذیر نمی‌باشد. و همانطور که می دانیم اگر وال مش تنها در یک سمت دیوار نصب شود تنها از یک طرف دیوار در مقابل فرو ریختن محافظت میشود و به سادگی امکان ریزش از سمت دیگر را خواهد داشت.
- در ساختمان‌های با ارتفاع زیاد در دیوارهای پیرامونی نصب وال مش سمت بیرون ساختمان ممکن است بسیار مشکل باشد و نیاز به داربست و حتی در ساختمان‌های مرتفع نیاز به ادوات دیگری داشته باشد که خود بر روی هزینه و زمان اجرا تاثیرگذار خواهد بود. در این موارد استفاده از وال پست، میلگرد بستر یا … ممکن است گزینه معقول‌تری به حساب آید.
- رعایت جرئیات در اجرای وال مش بسیار مهم است و با توجه به اینکه اجرای وال مش معمولا توسط افراد با تخصص یائین انجام می شود وجود خطا خیلی دور از ذهن نیست.
- تور های وال مش بسیار نازک هستند و در مقابل مواد اسیدی مقاومت کمی دارند و دچار خوردگی می شوند.
- پیاده سازی وال پست‌های فلزی در سازه‌های اسکلت فلزی، به دلیل فراهم بودن استفاده از اتصالات جوشی، برای بسیاری از پیمانکاران و مجریان ساخت و ساز، راحت باشد. زیرا در چنین پروژه‌هایی، هم نیروی کار و هم ابزار لازم برای اجرای وال پست‌های فلزی موجود است.
مصالح مورد نیاز برای اجرای سیستم وال مش بر روی دیوارها :
1. توری وال مش فایبرگلاس (نوارهای شبکه ساخته شده از الیاف کربن یا شیشه):
به دو صورت موجود است :
-
الیاف شیشه مقاوم به قلیا (AR(Alkali Resistant) -Glass) :
با داشتن حداقل 16 درصد وزنی زیرکونیا (ZrO₂)، مقاومت بسیار بالایی در برابر قلیا دارد. و بهترین گزینه برای استفاده در محیط‌های سیمانی است. مطابق پیوست ششم استاندارد 2800 ایران، استفاده از توری والمش زیرکونیادار در محیط‌های سیمانی الزامی است.
-
الیاف شیشه معمولی (E-Glass) :
به‌طور ویژه برای استفاده در محیط‌های گچی (غیر قلیایی) طراحی شده است.
نکات توری وال مش :
- در صورت تقویت دیوار با استفاده از مش فایبرگلاس سرتاسری، باید از آن با گرماژ (گرم بر متر مربع) حداقل 50 گرم بر متر مربع، استفاده شود. اما در صورت استفاده از مش فایبرگلاس به صورت نواری، حداقل گرماژ شبکه الیاف شیشه باید 100 گرم بر متر مربع، در نظر گرفته شود. توجه داشته باشید که در وال مش فیبر کربن، اعداد ذکر شده، نصف خواهند بود. یعنی در حالت سرتاسری، گرماژ مش فیبر کربن برای سیستم والمش باید حداقل 25 گرم بر متر مربع باشد و در حالت نواری، به مش فیبر کربن با گرماژ حداقل 50 گرم بر متر مربع، نیاز است.
- عرض نوارهای وال مش معمولا 25 یا 33 سانتی‌متری می باشد.
- اجرای نوارهای وال مش با فاصله بیشتر از 1.5 متر در دیوارهای مجهز به وال مش منطقی نیست و استحکام لازم را فراهم نخواهد کرد.
- چشمه ژئوگریدهایی که ساختار شبکه‌ای پلیمری داشته و از نخ و الیاف تشکیل نشده‌اند و همچنین پارچه الیافی که عموما در ساختارهای کامپوزیت FRP مورد استفاده قرار می‌گیرد نباید به عنوان، شبکه الیافی مورد استفاده قرار گیرند.
2. پلاستر وال مش:
به دو صورت موجود است
-
سیمانی :
اگر سطح نازک کاری و نهایی از سیمان بود مناسب است.
-
گچی :
اگر سطح نازک کاری و نهایی از گچ بود مناسب است.
نکات پلاستر وال مش :
- برای پلاستر سیمانی، پس از ترکیب پودر با مقدار مشخصی از آب، باید ملات به مدت حداقل ۵ دقیقه استراحت کند تا جذب آب کامل شده و سپس دوباره مخلوط شود. این نوع پلاستر پس از آماده‌سازی، حداقل تا یک ساعت قابلیت اجرا دارد و در این بازه زمانی کارپذیری مناسبی دارد. استفاده از همزن برقی برای اختلاط پلاستر سیمانی توصیه میشود.
- مقدار مصرف پلاستر سیمانی برای هر متر مربع مش حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم است.
- پس از اجرای پلاستر سیمانی، باید سطح آن حداقل به مدت ۲۴ ساعت با پاشش آب یا پوشاندن با گونی مرطوب، در حالت نم‌دار نگه‌داشته شود. این فرآیند باعث تکمیل واکنش‌های هیدراسیون سیمان میشود. توجه به این نکته فنی به ویژه در شرایط آب و هوایی گرم و خشک از اهمیت زیادی برخوردار است.
- پلاستر گچی حساسیت بیشتری به فرایند اختلاط دارد. اگر میزان آب به درستی رعایت نشود یا پلاستر بیش از حد هم زده شود، گیرش آن سریع میشود و زمان مفید اجرای آن کاهش می‌یابد. در نتیجه، برای حفظ کارایی، بهتر است پلاستر گچی به صورت دستی و با دقت بیشتری مخلوط شود.
- پلاستر گچی وال مش حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم در هر مترمربع مصرف دارد.
- نشریه 714 اشاره می‌کند که در وجه خارجی دیوارهای پیرامونی که در معرض مستقیم شرایط جوی هستند، از پلاستر سیمانی استفاده شود. از طرفی، در وجه داخلی دیوارها که مستقیما با شرایط آب و هوا در تماس نیستد، می‌توان از پلاستر گچی به منظور اجرای آن، استفاده نمود.
- بهتر است ضخامت لایه پلاستر تثبیت کننده نوار والمش در سطح دیوار، بین 15 الی 20 میل‌متر باشد.
3. نبشی گالوانیزه یا ناودانی :
- نبشی وال مش یک قطعه فلزی است که به منظور مهار لبه های دیوار و بخش هایی از دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد. نبشی ها معمولا از جنس فولاد ضد زنگ هستند.
- ضخامت نبشی وال مش برابر با ۲ تا ۳ میلی‌متر می‌باشد. عرض اغلب بال‌ها در نمونه‌های L شکل برابر با ۷۰×۵۰ میلی‌متر است. برخی مدل‌ها نیز دارای ابعادی برابر با ۶۰× ۶۰ میلی‌متر هستند. طول استاندارد نبشی وال مش برابر با ۱۰۰ میلی‌متر است.
- ناودانی و یا نبشی وال مش نباید به دیوار به وسیله پیچ، میخ یا… متصل شود تا امکان حرکت آزادانه دیوار درون صفحه تأمین شود.
- نباید پلاستر والمش روي نبشی اجرا شود و از حرکت داخل صفحه دیوار جلوگیري کند.
- برای وال مش نواری، نصب نبشی تنها در زیر تیر، بالای دیوار کافی است و نیازی به نصب نبشی روی ستونها وجود ندارد.
- اگر طبق محاسبات، نیاز به پوشش کامل دیوار با مش الیاف شیشه (فول مش) تشخیص داده شود، توزیع نیرو در دو جهت انجام شده و در نتیجه، نصب نبشی وال مش بر روی ستونها نیز ضروری خواهد بود.
- کفسازی با ضخامت حداقل ۵ سانتیمتر، تکیه‌گاه مناسبی در پایین دیوار ایجاد می‌کند و نیاز به نصب نبشی در پایین دیوار را از بین می‌برد.
- نصب نبشی باید با پیچ و رول پلاک انجام شود یا پیچ بولتکس، این نوع پیچ‌ها خودکار هستند و بدون نیاز به رولپلاک نصب می‌شوند که سبب سرعت بخشیدن به فرایند نصب و کاهش مراحل اجرایی میشود.معمولا از پیچ بولتکس نمره 10 استفاده می شود.
- توضیحی مختصر در مورد پیچ بولتکس: “بولتکس” ترکیبی از کلمات Bolt (پیچ) و Hex (شش‌گوش) است.نکات مهم در استفاده از آن : 1.نوع مته را متناسب با سایز پیچ انتخاب نمایید. 2.به هیچ عنوان قطر سوراخ بیش از قطر پیچ نباشد. 3.پیچ را با آچار مخصوص سفت نمایید.4.از اعمال ضربه به پیچ خودداری نمایید.
- تعداد نبشی های لازم با محاسبات بدست می آید ، فقط باید توجه داشت که نبشی ها حداقل 10سانتیمتر از محل اتصال تیر به ستون فاصله داشته باشند.
- نبشی‌ها لزوماً نباید در محل نصب نوارهای وال مش قرار گیرند. اما به دلیل ترد بودن برخی از انواع بلوک، انتقال برش از دیوار به نبشی ممکن است باعث شکسته شدن بلوک شود پس توصیه میشود نبشی والمش، را در همان محل نصب نوارهای وال مش نصب کنید.
- اگر بر اساس طراحی، فواصل نوارهای وال مش کمتر از ۱ متر بدست آمد ، از نبشی با طول 10 سانتیمتر و ضخامت ورق 2.5 میلی‌متر استفاده می کنیم. برای فواصل بین ۱ تا ۱.۵ متر وال مش از نبشی با طول 15 سانتیمتر و ضخامت ورق 2.5 میلی‌متر استفاده می کنیم.
- نبشی وال مش باید حداقل 4 سانتیمتر با دیوار همپوشانی داشته باشد. در صورتی که فاصله دیوار تا زیر سقف زیاد است و طول همپوشانی تامین نمی‌شود، باید نبشی وال مش با طول ساق بیشتر را سفارش دهید.
مراحل نصب وال مش :
- بستر زیرین جایی که قرار است وال مش اجرا شود، با پاشش آب مرطوب میشود.
- لایه اول پلاستر وال مش به ضخامت 2 تا 3 میلی‌متر روی دیوار ساختمان با فواصل مشخص اجرا می شود. جنس پلاستر بر اساس سطح نهایی نازک کاری (سیمانی یا گچی) انتخاب می شود.
- توری‌های وال مش به صورت نواری و با فواصل مشخص روی پلاستر قرار می گیرند.برای سهولت در کار ممکن است از میخ یا نگهدارنده‌هایی شبیه آن برای نگهداری موقت توری‌ها بر روی دیوار استفاده شود.لبه‌های بالایی نوار والمش، باید بر روی رج نهایی دیوارچینی، برگردانده شود و لبه‌های پایینی آن نیز، باید بر روی کف برگردانده شوند.
- پروفیل های نبشی گالوانیزه برای مهار لبه های توری وال مش به سقف، تیر و ستون ها جوش یا پیچ می شوند.
- لایه دوم پلاستر وال مش بر روی توری وال مش اجرا می گردد. لایه دوم پلاستر باید از همان جنس لایه اول پلاستر باشد.
نکات آئین نامه ای سیستم وال مش :
- در صورتی که 50 میلی‌متر کفسازی در نظر گرفته شود، نیازی به مهار نوارهای مش فایبرگلاس در کف نیست. در غیر این صورت، باید نوارهای شبکه الیاف در پایین دیوار (در کف)، با استفاده از نبشی یا تسمه‌های فلزی، مهار شود.
- استفاده از وال مش فاقد گواهينامه فني مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای مسلح سازی دیوارها ممنوع مي باشد.
- حداقل ضخامت مجاز دیوار برای استفاده از این روش تسلیح 10 سانتيمتر است و استفاده از این روش برای ضخامت کمتر دیوار مجاز نميباشد.
- اتصال قطعات نگهدارنده دیوار (مانند نبشي و ناوداني) به سازه، با استفاده از چسب ممنوع و غیر مجاز است و باید حتماً اتصال به صورت جوش، پیچ یا پرچ باشد.
- در روش وال مش محدودیتي در خصوص طول آزاد دیوار وجود ندارد. و برای هر طول دیواری این روش قابل استفاده می باشد.
- حداکثر ارتفاع آزاد دیوار در روش مسلح سازی با مش الیاف 6 متر ميباشد و در صورتيکه ارتفاع کف تا سقف طبقه از این مقدار بیشتر شود باید از روشهای دیگر تسلیح مانند وال پست و میلگرد بستر استفاده نمود.
- ترکیب این روش تسلیح با روش وال پست افقي یا قائم تا زمان انجام آزمایشات و مطالعات بیشتر مجاز نميباشد.
- در حالت اجرای مش الیاف به صورت نواری (عدم پوشش کامل دیوار با الیاف) مهار دیوار به ستونها ممنوع ميباشد.
- در موارد خاص که به علت ارتفاع زیاد طبقه، اجرای مش الیاف به صورت تمام پوشش است، در صورتيکه در طراحي از عملکرد دو طرفه دیوار استفاده شود، مش الیاف باید حداقل دارای 100 میلي متر همپوشاني باشد.
- در موارد خاصي که به علت ارتفاع زیاد طبقه در طراحي، اجبار به استفاده از مش به صورت تمام پوشش و تسلیح در دو راستای قائم و افقي باشد، مهار دیوار به ستون ها نیز با استفاده از نبشي یا ناوداني نیاز ميباشد.
- حداقل سطح پوشش دیوار با مش الیاف در دیوارهای خارجي 50 درصد سطح دیوار ميباشد.
- حداقل سطح پوشش دیوار با مش الیاف در دیوارهای داخلي 30 درصد سطح دیوار ميباشد.
- در دیوار جانپناه و بالکنها در صورت استفاده از روش تسلیح دیوار با مش الیاف برای پایدارسازی آنها باید کاربرد الیاف بر روی دیوار به صورت تمام پوشش باشد.
- توجه شود که در هیچ حالتي فاصله آزاد بین الیاف نباید از 70 سانتيمتر برای دیوار داخلي و 50 سانتيمتر برای دیوارهای خارجي بیشتر شود.
- برای اینکه دیوار تحت اثر جابجایي نسبي ناشي از زلزله دچار خرابي نگردد، دیوار باید از ستونها و زیر سقف جداسازی شود. فاصله جداسازی دیوار از ستونها به اندازه 30 میليمتر ميباشد. فاصله جداسازی از سقف برابر با بیشترین دو مقدار 25 میليمتر و حداکثر خیز دراز مدت تیر ميباشد.
- فاصله مهار تا بر تیر یا ستون باید حداقل 100 میليمتر باشد. مهارها نباید به تیر یا ستون بچسبند.
- در صورت تسلیح دیوار میانقابي (دیواری که از هر چهارطرف کاملا با اجزائ سازه در تماس است) با استفاده از وال مش تسلیح باید به صورت تمام صفحه بوده و دیوار در مجاورت تیر و ستون باید با استفاده از نبشي یا ناوداني به سازه مهار شود.
- جانپناه ها و دیوار بالکنهای با ارتفاع کمتر 1.5 برابر ضخامت دیوار نیاز به مهار لرزهای ندارند. در غیر اینصورت باید به صورت تمام پوشش با وال مش تسلیح شوند.
- در وال مش باید بر روی دیوار در لبه ها و کنار بازشوها از شبکه الیاف استفاده نمود.
- وال مش حتما باید در هر دو سمت دیوار اجرا شود. عرض نوارها و نوع و جنس و مقاومت الیاف در دو طرف دیوار باید برابر باشد و الیاف باید روبروی یکدیگر در دو طرف دیوار اجرا شوند.
- توجه داشته باشید که پهن‌تر کردن نوارهای وال مش در یک سمت دیوار نمی‌تواند جای نصب وال مش در طرف دیگر را بگیرد.
- در محل‌هایی که دو توری به هم می‌رسند، باید از همپوشانی حداقل 10 سانتیمتر استفاده شود. همچنین درزها و محل‌های اتصال باید با نوار فایبرگلاس مسلح شوند.
- در صورتی که مجبور به بریدن قسمت وال مش شده برای اجرای تاسیسات شدیم ، می توانیم با اجرای یک قطعه مش جدید به‌صورت همپوشان ( 20 سانتیمتر از هر طرف در سطوح گچی و 30 سانتیمتر در سطوح سیمانی باید همپوشانی داشته باشد.) و اجرای پلاستربر روی آن، نوار آسیب‌دیده را به‌طور کامل ترمیم نمائیم.
نکات استفاده از وال مش در موقعیت های خواص :
در محل اتصال دیوارها به یکدیگر :
در تسلیح دیوارهای متعامد با استفاده از مش الیاف دو دیوار بصورت جداگانه و با مش الیاف مسلح مي شوند. در محل تقاطع دو دیوار برای جلوگیری از ایجاد ترک در نازک کاری از یک لایه مش الیاف به صورت ال شکل استفاده ميشود و بر روی آن نازک کاری اجرا ميگردد. در این حالت دو دیوار به طور جداگانه با استفاده از وال مش تقویت می‌شوند و در محل اتصال نیز برای جلوگیری از ایجاد ترک یک نوار وال مش L شکل نصب می‌گردد.
در محل بازشو ها :
در کنارهای بازشو از وال مش به همراه ملات سیماني در بیرون و اندود گچي در داخل ساختمان استفاده می نمائیم.
در محل جان پناه یا بالکن :
برای مهار جانپناه ها یا بالکن ها ميتوان از ملات مسلح شده با مش الیاف به صورت نوارهای قائم پیوسته جهت مسلح نمودن و پایدار سازی دیوار جانپناه استفاده نمود.
الیاف باید در دو طرف به کمک تسمه به دال سقف و وجه بیروني تیر مهار شوند. تسمه های اتصال باید حداقل 50 درصد طول دیوار را پوشش دهند.
توجه بسیار مهم :
همانطور که ذکر شد اجرای وال مش باید در دو سمت دیوار انجام شود، حال اگر دیوار ما مشرف به همسایه بود و عملا امکان اجرای وال مش فقط در یک سمت را داشتیم، طبق آئین نامه فقط در صورت وجود تمامی شرایط زیر مجاز به استفاده از وال مش برای تسلیح دیوار ها هستیم :
- این روش تنها برای ساختمان‌هایی با حداکثر ۵ طبقه مجاز است.
- دیوار پیرامونی مجاور همسایه، پایین‌تر از تراز بام همسایه قرار گیرد و در معرض باد نباشد.
- ارتفاع آزاد دیوار از روی کفسازی تا زیر تیر نباید از ۳ متر بیشتر باشد.
- فاصله بین ستون‌های دهانه نباید از ۶ متر بیشتر باشد.
- ضخامت دیوار باید حداقل ۱۵ سانتیمتر باشد.
- دیوار باید بین ستونها قرار گرفته باشد.
نحوه اجرای وال مش برای دیوار مشرف به همسایه:
در این حالت باید :
- دیوار به صورت تمام پوشش اجرا شود.
- دیوار توسط نبشي یا ناوداني به ستون نیز مهار شود.
- در این حالت ضروری است که در فواصل یک متر در راستای قائم و افقي و حداقل در سه نقطه در ارتفاع در دیوار در هنگام ساخت دسته مش الیاف در بین ملات قرار داده شود و سپس این الیاف به صورت ستاره بر روی دیوار پخش شوند. حداقل شعاع این ستاره ها باید 30 سانتيمتر باشد.
منابع :
- نشریه ضابطه شماره ۸۱۹ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی: این نشریه شامل دستورالعمل‌های کاملی برای طراحی و اجرای دیوارهای غیرسازه‌ای است که می‌توان از آن برای وال مش نیز استفاده کرد.
- پیوست ششم آیین‌نامه ۲۸۰۰: این پیوست به مباحث مربوط به طراحی و اجرای مقاوم‌سازی لرزهای دیوارهای غیرسازه‌ای می‌پردازد و شامل ضوابطی است که برای این سیستم نیز قابل اعمال است.
- نشریه ۷۱۴ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور: این نشریه به طراحی سازه‌ای نمای خارجی ساختمان‌ها می‌پردازد و شامل الزامات و ضوابطی است که برای طراحی و محاسبه این سیستم نیز قابل استفاده است.
- آیین‌نامه ACI ۵۴۹: این آیین‌نامه بین‌المللی به مباحث مربوط به وال مش پرداخته و دستورالعمل‌های جامعی برای طراحی و اجرای آن ارائه می‌دهد.
- سایت wallmesh.ir
اجرای درست و مهندسی‌شده وال مش، ضامن ایمنی، زیبایی و دوام سازه شماست؛ به‌ویژه اگر توسط تیمی باتجربه و مطمئن مانند خوش‌ساخت انجام شود.
اگه به فکر ساخت ویلای رؤیایی خودتون در لواسان هستین، با تیم خوش‌ساخت تماس بگیرین تا یه جلسه مشاوره رایگان براتون تنظیم کنیم.
با تجربه، تخصص و تعهد همراه شماییم.
