امروزه انواع سقف برای اسکلت بتنی را می توان انتخاب کرد ، در این نوشته برای جلوگیری از طولانی شدن مطلب به رسم بقیه نوشته های سایت ما از توضیح در مورد روش اجرای هر یک از سقفها صرف نظر می کنیم ( با یک سرچ ساده ده ها صفحه پیدا می کنید که به خوبی این روش ها را توضیح داده اند) در اینجا فقط به ذکر نکات مهم اجرایی که قابل استفاده برای مهندسین ناظر می باشد و همینطور مزایا ، معایب که قابل استفاده برای کارفرمایان در جهت انتخاب سیستم مناسب برای سقف ساختمان است می پردازیم.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
سقف تیرچه بلوک یا تیرچه یونولیت :
نکات اجرائی مهم :
- از تیرچه استاندارد استفاده کنید ، ویژگی تیرچه استاندارد :
- آرماتور بالایی تیرچه دارای نقش مقاومتی نیست؛ اما می‌توانند به خوبی تنش‌های حرارتی ایجادشده را کنترل کنند. معمولا از آرماتور 10 استفاده می شود
- میلگرد پایینی به نام کششی یا اصلی شناخته می‌شود که حتما به صورت آجدار بوده ، برای دهانه تا 4 متر از 2 آرماتور 10 استفاده می شود برای دهانه 5 متری از 2 عدد آرماتور 12 و برای دهانه 6 متری 2 عدد 14و یک عدد 10 و برای دهانه 7 متری از 2 عدد 14 و یک 12 استفاده می شود.
- میلگرد عرضی یا زیگزاگ که پیوستگی لازم بین آرماتور کششی خرپا (آرماتور پائینی) و بتن پوششی ( درجا ) را تامین می کند و معمولا از میلگرد 6 استفاده می شود. آرماتور زیگزاگ باید دوبل باشد ، فاصله هر دو نقطه متوالی اتصال میلگرد زیگزاگ به میلگرد فوقانی حداکثر 20 سانتیمتر باشد
- پاشنه تیرچه ها به عرض جداقل 10 و ضخامت 5 سانتیمتر صرفا از بتن با مقاومت 25 مگا پاسگال باشد(توجه کنید که استفاده از کفشک سفالی غیرمجاز است) ، عرض پاشنه برای سقف با بلوک سفالی یا سیمانی حداقل 12 سانتی متر است. و برای یونولیت باید حداقل 14 سانتی متر باشد.
- سایز تیرچه (ارتفاع مناسب تیرچه) معمولا از تقسیم کردن طول دهانه به سانتیمتر بر عدد 20 ، منهای ضخامت بتن که معمولا 5 سانتیمتر است ، بدست می آید.
- ترجیجا از این سقف برای پارکینگ ها استفاده نکنید.
- فاصله شمعها در هر جهت حداکثر 1 متر باشد.
- تیرچه ها هم باید شمع بندی شوند
- اگر ارتفاع سقف بیشتر از 4 متر بود باید برای شمع بندی از داربست استفاده شود.
- برای نگهداری آرماتورهای حرارتی حتما از اسپیسر مناسب استفاده شود.در صورت استفاده از یونولیت ، از اسپیسرهای ته پهن استفاده کنید تا در اثر فشار درون یونولیت فرو نروند.
- امتحان یونولیت کندسوز به این صورت است که با گرفتن شعله فندک زیر یونولیت ها به راحتی آتش نگرفته و بصورت قطره مذاب جاری نمی شود ، این آزمایش کارگاهی را حتما انجام دهید.
- دقت شود که یونولیت ها به آرماتور تیرها نچسبد. فاصله کاور رعایت شود. (هیچ گاه تیرچه را در کنار تیر قرار ندهیم.)
- بطور کلی از دونوع آرماتور تقویتی برای تیرچه ها استفاده می شود :
- آرماتور عصایی : که از ترک خوردگی در نواحی تکیه گاهی جلوگیری می کنه و باعث کاهش خیز تیرچه می شود ، این آرماتور در محل اتصال تیرچه به تیر بصورت 90 درجه در بالای تیرچه و در داخل تیر قرار می گیرد.
- آرماتور اتکا : که از جدا شدن تیرچه ها از دل تیر در اثر بار افقی مثل زلزله یا حرکت ماشینها جلوگیری می کند ، این آرماتور در محل اتصال تیرچه به تیر بصورت حدودا 60درجه در بالای تیر و پایین تیرچه قرار می گیرد. به اجرای صحیح این آرماتورها دقت شود.
- مقدار پیش خیز 1:300 برای تیرچه و تیرها بخصوص در دهانه های بلندتر از4 متر اجرا شود.
- قبل از بتن ریزی محل داکتهای تاسیساتی مشخص شود تا از تخریب آتی جلوگیری شود.
- اطراف بازشوها باید تیرچه گذاری شود.
- برای جلوگیری از لرزش این سقفها باید :
- آرماتور عصایی اجرا شود.
- برای دهانه بیش از 4 متر حتما کلاف عرضی بتنی 10 سانتیمتری با حداقل 2 میلگرد 12 در بالا و پائین سقف اجرا شود.
- همواره حداکثر نسبت طول دهانه با ارتفاع سقف ( تیرچه و ضخامت بتن روی آن) به عدد 20 محدود شود.
- خیز منفی 1:300 برای تیر و تیرچه رعایت شود.
- زیر تیر و تیرچه ها شمع گذاری مناسب انجام شود.
- حداقل ضخامت بتن روی سقف 5 سانتیمتر می باشد.
- جهت اتصال مناسب تیرچه به تیر اصلی باید سر پاشنه تیرچه ها به طول حداقل 15 سانتیمتر بتن نداشته باشد. بهتر است این مورد قبل از ساخت تیرچه انجام شود تا در کارگاه مجبور به تخریب سر تیرچه ها نشویم.
- دقت شود که تیرچه ها را در تمام طبقات به صورت یکسان و شاقولی روی هم بچینیم تا موقع اجرای داکتها و عبور لوله های تأسیسات مجبور به تخریب تیرچه ها نشویم.
- در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی می گردد می بایست با استفاده از میلگرد اتکا (ممان منفی)، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نگردد.
مزایا :
- از نظر اقتصادی هزینه کمتری نسبت به تمام سقفهای مشابه دارد.
- در ایران بسیار متداول است و نیروی اجرایی آن به راحتی در هر نقطه ای از کشور پیدا می شود.
- عایق نسبتا مناسب در مقابل رطوبت، حرارت و صوت است.
- مقاوم در برابر نیروهای باد و زلزله است.
- سطح روی آن بعد از بلوک گذاری صاف است.
- در اسکلت بتنی و فلزی قابل استفاده است.
معایب :
- در دهانه‌های بیشتر از 7.5 متر استفاده نمی‌شوند.
- آماده شدن تیرچه‌ها معمولاً زمان‌بر است و اجرای این سقف نسبت به انواع مشابه به زمان بیشتری نیاز دارد.
- به دلیل اجرا به وسیله جک و شمع امکان اجرای چند سقف به صورت همزمان وجود ندارد.
- امکان جدا شدن و ریزش بلوک‌ها در هنگام زلزله وجود دارد.
- اجرای آن در مکان هایی که سقف مثلثی شکل می باشد، با محدودیت هایی رو به رو می باشد.
- امکان شکستن پاشنه تیرچه و لخت شدن روی میلگردها در هنگام حمل و اجرا وجود دارد.
- در مقایسه با سقف دال بتنی و کامپوزیت از صلبیت و یکپارچگی کمتری برخوردار است.
- نیاز به سقف کاذب دارد پس هزینه در نهایت بالا می رود و همینطور زمان نهایی اجرای پروژه بیشتر خواهد شد.
- نیاز به شمع بندی دارد. و سقفها باید تک تک اجرا شوند.امکان اجرای همزمان چند سقف وجود ندارد.
- به علت اینکه تیرچه ها در کارگاه های متفرقه تولید می گردد، عموما نظارت کمتری بر نحوه ی تولید و کیفیت آنها انجام می شود.
- در این سقف بتن تیرچه ها پیش از بتن ریزی سقف ریخته می گردد؛ در نتیجه بین بتن پاشنه تیرچه و بتن سقف یک سطح جداکننده به وجود می آید که منجر به کم شدن مقاومت و پایداری سقف می گردد.
- در زمان بتن ریزی آب بتن به سرعت توسط بلوک ها جذب شده و پیش از اینکه فرصت ویبره زدن را پیدا کنند، بتن سفت می شود؛ در نتیجه بتن کرمو می گردد. این مورد که قابل مشاهده هم نیست؛ در زمان زلزله اثر خود را نشان خواهد داد.
- دارای ضعف در برابر آتش‌سوزی است البته در صورت استفاده از یونولیت بجای بلوک (حتی مدل ضد حریق)
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
سقف وافل ( دال مشبک):
سقف وافل نوعی دال مشبک محسوب می شود که این سیستم مرکب از تیرچه های عمود برهم در دو امتداد و یک دال فوقانی می باشد . این ترکیب موجب بوجود آمدن تیرهای T شکل متعدد در دو جهت می گردد .وجود حفره های زیر سقف موجب کاهش مصرف بتن و کاهش بار مرده سازه می شود و به بهینه شدن سازه ساختمان کمک می نماید.
سقف وافل ازنظر شکل قالب و عملکرد آن، به دو دسته تقسیم می شوند:
سقف وافل یکطرفه
در این نوع سقف ها، قالب های وافل مستطیلی شکل تعبیه می شود (قالب وافل یک طرفه را با نام قالب های تابوتی نیز می شناسند.) که به صورت دال یکطرفه عمل کرده، و میلگرد گذاری تنها در یک‌طرف صورت می گیرد. در نتیجه مصرف میلگرد در مقایسه با سقف دوطرفه کاهش می یابد. این نوع سقف در دهانه های نسبتا کوتاه‌تر کاربرد دارد.
سقف وافل دوطرفه
قالب های تعبیه‌شده در این سقف مربعی شکل بوده و به‌صورت دال دوطرفه عمل می کنند. در این نوع سقف میلگرد گذاری در دو جهت صورت گرفته، ودر دهانه های بزرگ کاربرد دارد. همچنین دارای استحکام بیشتری نسبت به وافل یکطرفه است.
تنها تفاوت کلی که در اجرای سقف وافل یک طرفه و سقف وافل دو طرفه وجود دارد. می توان به فاصله ی بین پروفیل هایی که برای زیر سازی سقف جایگذاری می کنند، اشاره کرد.
سقف وافل به علت مشبک بودن وزن کمی داشته و برای مکان‌هایی که سقف مرتفع با دهانه‌های بلند دارند اجرا می‌شود. یکی از کاربردهای مهم سقف وافل اجرای آن در محیط‌هایی است که امکان ستون گذاری در وسط سقف وجود ندارد.
سقف وافل بیشتر در سقف های با دهانه بیش از 8 متر و مکان هایی که وزن زیادی به سقف وارد نمی شود کاربرد دارند.
نکات اجرایی مهم در سقف وافل :
- بعضا از لوله های داربستی به عنوان ابزار شاسی کشی استفاده میکنند که البته ممنوعیتی ندارد ولی بهتر است برای استحکام قالب ها از دو لوله در کنار هم در هر خط زیر قالب ها استفاده کنیم. اما گزینه بهتر ، استفاده از پروفیل قوطی می باشد ، این موضوع دو مزیت عمده دارد، اول اینکه سطح مقطع نشیمن بیشتری جهت انتقال بار ایجاد می شود و در نتیجه تنش کمتری به پروفیل وارد می شود، ثانیا با گونیا کردن قوطی ها میتوان از یک راستا بودن تیرچه های وافل مطمئن شد.
- با توجه به اینکه اجرای سقف وافل معمولا بصورت اکسپوز می باشد ، لذا برای قالب چینی حتما باید پلان قالب چینی بر اساس نقشه ازبیلت تهیه شود ، همینطور مجریان و پیمانکاران میبایست نکاتی را در قالب چینی سقف رعایت نمایند مثلا گونیا نمودن و تنظیم زوایای چشمه تیر ریزی سقف بسیار مهم است ، برای این کار می بایست خطوط بر تیرها برهم گونیا شوند تا چشمه های مورد نظر ایجاد شوند. یا باید دقت شود که تیرچه ها در دهانه های مختلف با هم کاملا در یک راستا قرار گیرند.
- توجه شود که در نزدیکی ستون ها و دیوارهای برشی با توجه به وجود پدیده پانچ عموما دال بصورت مشبک انجام نمیگیرد (قالب گذاری نداریم) و دال به صورت توپر اجرا خواهد شد، در این نقاط به نقشه ها دقت شود، همچنین در نزدیکی تیرها نیز با توجه به ایجاد برش یک طرفه در تیرها عموما یک فاصله کوتاهی بین وافل ها و تیر ایجاد شده و دال به صورت توپر اجرا خواهد شد.
- به عنوان یک تجربه پیشنهاد می شود که حداکثر تا دهانه 8 متر از وافل یکطرفه و حداکثر تا دهانه 12 متر از وافل دوطرفه استفاده شود.
- به عنوان یک تجربه ضخامت حداقل دال برای وافل 7 سانت می باشد.( 2سانت برای 2 آرماتور حرارتی+ 2 سانت اسپیسر+1 سانت قلاب تیرچه ها+2 سانت حداقل پوشش بتن روی میلگردها=7)
- وزن سقف وافل در حالت دوطرف حتما از حالت یکطرفه بیشتر خواهد شد ، چون در حالت دوطرفه در دو جهت تیرفرعی داریم ، ولی در عوض حالت 2 طرفه استحکام بیشتری دارد.
- دقت شود که فاصله سنجاقهای تیرچه ها در نزدیک تیرها کمتر می شود ( به نقشه توجه کنید) و همینطور دقت شود که سنجاقی ها هم در بالا و هم در پائین با سیم به آرماتورها بسته شوند.( سنجاقی ها رها نباشند)
- بطورکلی تیرچه های سقف وافل به علت گیرداری در دو انتها ( قفل شدن در تیرهای اصلی سقف) خیز کمتری نسبت به تیرچه ها در سقف تیرچه بلوک دارند ، ولی با این حال بازهم نیاز به اجرای خیز منفی در سقف وافل داریم ( برای کنترل خیز بوجود آمده در اثر وزن بتن تازه)، اندازه خیز 1/200 طول دهانه می باشد.
- حداقل عرض تیرچه ها در این سقف 10 سانتیمتر و حداکثر ارتفاع 35 سانتیمتر می باشد
- سقف وافل برای اسکلت فلزی هم قابل اجراست ، توجه داشته باشید که برای وافل یکطرفه نیاز به اجرای تیر فرعی فلزی داریم ولی برای وافل دوطرفه نیاز نداریم ، و مشکل اتصال تیرچه ها به تیر اصلی در این روش با اجرای میلگرد ادکا حل می شود.
- به عنوان یک راهنمایی : در یک ساختمان مسکونی که دهانه های آن حداکثر تا 8 متر هستند و شما بین انتخاب وافل یک طرفه و 2 طرفه شک داشتید ، نگاه کنید ببینید اگر طول دهانه کوچکتر تا حداکثر 5 متر بود، از وافل یکطرفه استفاده کنید. البته در پارکینگ این طول باید حداکثر 4 متر باشد.
- توجه داشته باشید که اولا در زمان زیربندی و قالب بندی وافل بهتر است تا دو سقف پائین تر به ترتیب 40و20 درصد از پایه های اطمینان وجود داشته باشد ، ثانیا زیربندی و قالب بندی را بصورت یکدفعه از زیر سقف خارج نکنیم ، بهتر است اینکار بتدریج انجام شود.
- شرکت های تولید کننده قالب وافل برای کناره های سقف ، قالب با ابعاد کوچک ( قالب خرد) دارند ، پس اگر طبق طراحی و نقشه ها کناره های سقف نیاز به دال بتنی نداشت ، بجای استفاده از فیبر ( که در نهایت ظاهری زیبا از زیر نخواهد داشت) از این قالبهای خرد استفاده می کنیم.
- به عنوان راهنمایی : اگرخریدار قالب پیمانکار یک پروژه باشد، قالب وافل به عنوان ابزار کار او حساب شده و در پروژه‌های آتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا خرید قالب وافل می‌تواند یک گزینه سودده برای او باشد حال اگر خریدار قالب ، کارفرمای پروژه باشد و پس از پروژه نیاز به قالبهای وافل نداشته باشد، در اینجا لازم است تا پروژه مدنظر را بررسی کنیم که آیا خرید قالب وافل برای کارفرما اقتصادی است یا میبایست آن را اجاره کند؟ به طورکلی اگر تعداد طبقات یک ساختمان ۴ طبقه یا بیشتر باشد، خرید قالب وافل برای کارفرما توجیه اقتصادی دارد و اگر کمتر از آن باشد، اجاره قالب وافل برای او توجیه اقتصادی بیشتری خواهد داشت.
مزایا :
- به علت اجرای یکپارچه تیرچه و دال و گیرداری نسبی تیرچه ها ، این سقف دارای مقاومت بیشتر در برابر نیروهای وارده و خیز کمتری در وسط دهانه ها نسبت به تیرچه بلوک می باشد و در حالت وافل دوطرفه قابلیت اجرا تا دهانه 12 متر را داراست .
- بتن ریزی یکپارچه بدون نیاز به افزودن روان کننده از دیگر مزایای اجرای سقف وافل در نظرگرفته می شود.
- هرچه تعداد سقف، بیش تر شود، یا زیربنا افزایش یابد ، مزیت اقتصادی سقف وافل، افزایش می یابد.
- به لحاظ معماری قابلیت طراحی دهانه‌های بلند و کاهش تعداد ستونها، امکان جانمایی نامنظم ستونها و تعبیه‌ی بازشوهای بزرگ، امکان افزایش تعداد پارکینگ با کاهش تعداد ستونها اشاره کرد.
- زیر‌سازی ساده‌ی سقفهای وافل که تقریبا با وسایل سقف تیرچه بلوک قابل اجراست منجر به کاهش هزینه‌های قالب‌بندی و آرماتور‌بندی شده است که از مزیت استفاده از این روش می باشد.
- هزینه خرید تیرچه، حمل آن به کارگاه و انتقال آن به طبقات حذف می شود ( البته هزینه ساخت تیرچه درجا اضافه می شود)
- مدلسازی دقیق این سقفها در نرم افزارهای طراحی مانند Etabs و Safe در نتیجه طراحی بهینه و دقیق
- به دلیل حذف یونولیت در سقف وافل و همچنین غیر ماندگار بودن قالب ها در سقف، در هنگام آتش سوزی سقف مقاومت بیشتری دارد و باعث عدم تولید گازهای سمی می شود. در این صورت خسارات مالی و جانی کمتری ایجاد خواهد کرد.
- به علت گیرداری نسبی تیرچه ها در این سقف نسبت به سقف تیرچه بلوک که اتصال تیرچه ها عملا مفصلی است ، در سقف وافل خیز کمتری در وسط دهانه ها نسبت به تیرچه بلوک داریم.
- با توجه به اینکه در این سقف تیرچه ها بصورت درجا همراه با دال بن ریزی می شوند ، سقف نسبت به سقف تیرچه بلوک در مقابل نیروهای وارده یکپارچه تر عمل می کند.
- با توجه به اینکه در سقف وافل در زیر قالبهای وافل ، بتن ریزی انجام نمی شود ، نیاز به زیربندی کامل با ورق فلزی و چهارتراش مانند سقفهای یوبوت و کوبیاکس نداریم که باعث کاهش هزینه این سقف نسبت به آنها می شود و هم سقفی سبک تر نسبت به کوبیاکس و یوبوت داریم و هم برای بتن ریزی نیاز به روان کننده نداریم که این موضوع نیزباعث کاهش هزینه این سقف نسبت به یوبوت و کوبیاکس می شود.
- با توجه به اینکه قالبهای این سقف در صورت استفاده صحیح ، قابلیت استفاده مجدد دارند پس به لحاظ زیست محیطی سقفی مناسبتر از سایر سقفها می باشد.
- در صورتی که از این سقف در فضای مناسب ( فضای اداری یا تجاری یا پارکینگ و بطور کلی هر فضایی غیر از مسکونی ) استفاده شود ، می توان از اجرای سقف کاذب صرف نظر کرد ، که این امر سرعت کار را بالا برده و هزینه را کمتر می کند.
- تراز بندی زیر این سقف نسبت به سقفهای یوبوت و کوبیاکس راحت تر است چون زیربندی معمولا با پروفیلهای فلزی انجام می شود.
معایب :
- به لحاظ اقتصادی از سقف تیرچه بلوک گران تر است. زیربندی قویتری با پروفیل فلزی نیاز دارد. بتن و میلگرد بیشتری هم مصرف می شود.
- در صورت عدم استفاده از کناف عایق صدا نیست.برای جلوگیری از صدا فقط یک دال 7 سانتیمتری داریم.
- برای اجرا نیاز به اکیپ تخصصی دارد. که البته با صرف زمان می توان اکیپ اجرایی تیرچه بلوک را برای اجرای این سقف آموزش داد ، چون در اکثر موارد به لحاظ اجرا شبیه هم هستند و از وسایل یکسان استفاده می شود.
- به علت بالا بودن ضخامت این سقف ، تعداد طبقات کاهش می بابد.توجه داشته باشید که اصولا در مهار نیروی زلزله سقف مشارکتی ندارد (چه تیرچه بلوک باشد چه وافل) پس آویرها در این سقف نسبت به تیرچه بلوک کمتر نمی شوند ، بلکه چون دهانه ها در وافل عموما بلندتر هستند ، با آویزهای بزرگتر روبه رو هستیم که عملا باعث افزایش ضخامت سقف خواهند شد.
- نیاز به جمع آوری قالب ها دارید.
- قالب های سقف وافل گران است ( البته در صورت استفاده صحیح قابلیت استفاده چند باره را دارد)
- به لحاظ زمان اجرا تقریبا با سقف تیرچه بلوک یکی است. برتری در این زمینه ندارد.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
سقف کوبیاکس ( سقف دال مجوف با قالب ماندگار کروی ) :
با توجه به اینکه کلمه مجوف به معنی میان تهی است، بطور کلی در سقف های دال مجوف از المان‌های توخالی استفاده می‌شود. این حالت باعث می‌شود تا بار مرده سقف کاهش یافته و در نتیجه مقاومت سقف در برابر زلزله افزایش یابد.
سقف کوبیاکس با ایجاد حفره‌هایی توسط گوی‌های پلاستیکی توخالی (ساخته شده از پلی‌اتیلن) در داخل یک شبکه مدولار از میلگردها (مش آرماتور) و سپس دفن شدن در بتن اجرا می شود.
نکات اجرایی مهم در سقف کوبیاکس :
- در محل اتصال با اعضای باربر لرزه‌ای (ستون و دیوار برشی) حداکثر تنش‌ها اتفاق می‌افتد(بیشترین نیرو وارد می شود)، این نواحی را به صورت توپر (بدون گوی) اجرا میکنند . حداقل به اندازه 3 برابر ضخامت سقف از هر چهار طرف ستونها باید بصورت توپر اجرا شود؛ با انجام این کار این سقف از لحاظ رفتار درون صفحه‌ای اختلافی با دال توپر نداشته و عملکرد لرزه ای آن مناسب می‌باشد.
- ضخامت تمام شده این سقف حداقل حدود 35 سانتیمتر و حداکثر 70 سانتیمتر می باشد.
- گوی ها ی تشکیل دهنده کوبیاکس در دو شکل تخت یا اسلیم ( با ضخامت کمتر) و اکو با ضخامت بیشتر در ابعاد مختلف تولید می شوند. نوع و ارتفاع گوی ها بر روی آنها درج شده است.
- طول ماژولهای قفسه ای یا کیج ها که در واقع تعدادی میلگرد هستند که گوی ها را در کنار یکدیگر نگه می دارند معمولا حدود 250 سانتیمتر می باشد. این کیج ها به ما کمک می کنند تا سقف دقیق تر و سریعتر اجرا شود.
- دقت شود که گوی ها و کیج ها حتما باید دارای گواهی نامه فنی باشند.
- دقت شود که کیج ها حتما به آرماتورها ی سطح زیرین بسته شوند و بالای آنها توسط میلگرد سنجاقی به یکدیگر وصل شوند تا در هنگام بتن ریزی از جای خود تکان نخورند.
- کیج ها را می توان به روش نیمه پیش ساخته هم سفارش داد، در این روش پنل‌هایی متشکل از قالبهای پلاستکی، نگهدارنده فولادی و یک لایه بتن در کاخانه ساخته می‌شوند ، جانمایی این پنل‌ها در محل مورد نظر توسط جرثقیل و کارکنان صورت می‌گیرد. سرعت کار در این روش بیشتر است. البته اجرای این روش هزینه بالاتر و نیاز به تجهیزات سنگین دارد.
- در وسط دهانه ها حتما خیز منفی اجرا شود.
- در اطراف بازشوها حتما کلاف اجرا شود.
- در اطراف دیوار برشی ها حتما دال بصورت توپر با میلگردهای تقویتی مناسب اجرا شود.
- آرایش مش‌ها در بالا و پائین کیج ها باید به گونه‌ای باشد که حداقل یک میلگرد در فاصله بین دو قالب مجاور قرار گیرد.
- توصیه می شود بتن ریزی در دو مرحله با فاصله زمانی مناسب انجام شود. بهتر است ابتدا يك لايه حدود 10 سانتيمتري ريخته و ويبره زده شود و سپس لایه دوم روی آن اجرا گردد. البته بايد توجه داشت به هيچ وجه لايه تحتانی به گيرش اولیه نرسد و درز سرد افقي ايجاد نگردد. در صورت امكان توصيه ميگردد از پمپ هوايي جهت بتن ريزي استفاده گردد.
- دقت داشته باشید که با توجه به اینکه سقف کوبیاکس معمولا بدون آویز اجرا می شود ، در صورت اجرا شدن در ارتفاع بیشتر از 10 متر یا 3 طبقه باید حتما دیوار برشی در دو جهت برای سازه اجرا شود.
- برای اینکه بعد از باز کردن قالب زیر سقف با بتن کرمو رو برو نشویم و بتن به خوبی لایه زیر نفوذ کند ، باید حتما ویبره زنی خوب انجام شود و حتما از فوق روان کننده ها استفاده کنیم.
مزایا :
- کوبیاکس قابلیت انطباق با هر گونه معماری را دارا است. به کمک آن تعداد ستونها کاهش یافته (با افزایش فاصله های ستون ها فضای معماری خوبی را در داخل سازه می توانیم به وجود بیاوریم.) و امکان ستون گذاری نامنظم (انعطاف‌پذیری در پلان معماری) بوجود می آید.
- با شکل گیری دو لایه بتنی مستحکم در قسمت فوقانی و تحتانی دال بهمراه نواحی بین گوی ها به عنوان برش گیر و ارتباط دهنده دو صفحه بالا و پائین در سراسر دال، این دال دارای باربری بسیار مناسبی بصورت دوطرفه می باشد.
- سقف کوبیاکس از نظر استحکام برای بارهای آویز نقطه ای می‌تواند تا بیش از یک تن وزن را تحمل کند؛ زیرا در این نوع سقف، حداقل حدود 6 سانتیمتر بتن در هریک از لایه های فوقانی و تحتانی دال وجود دارد.
- در حالت معمول به علت عدم وجود آویزها ضخامت کوبیاکس نسبت به سقفهای تیرچه بلوک و سقفهای سنتی دیگر کمتر است .
- سقف کوبیاکس به دلیل داشتن حفره‌های هوا، در برابر انتقال صدا، سرما و گرما عایق خوبی است .
- سقف کوبیاکس در برابر آتش‌سوزی مقاوم می‌باشد.
- سهولت اجرای تاسیسات به جهت عدم وجود اویز تیر در زیر سقف ها
- با توجه به اینکه می توان این سقف را در قسمتهایی بصورت نمیمه پیش ساخته سفارش داد ، عملا در اجرا از سرعت بالاتری نسبت به بقیه سقفها برخوردار است.
- سطح بالایی و زیرین این سقف صاف است و نیاز کف سازی زیاد و همینطور سقف کاذب ندارد.پس در زمان و هزینه صرفه جویی می کند.
- امکان ایجاد بازشو در شکل و اندازه‌های مختلف در این سقف وجود دارد.
- به علت عدم وجود آویزها بازسازی و همچنین تغییر کاربری ساختمان در صورتی که از این نوع سقف استفاده شود، بسیار راحت می باشد.
- استفاده از پلاستیک بازیافتی، موجب شده تا در این روش شاهد کاهش مصرف انرژی باشیم.
معایب :
- فناوری سقف کوبیاکس مربوط به کشور های مانند انگلیس و آلمان است که کشورهای لرزه خیزی نیستند و از این سیستم در کشور های لرزه خیزی مانند ژاپن و آمریکا استفاده نمی‌شود.
- برای پروژه های کوچک، تقریبا مقرون به صرفه نیست.
- استفاده از سقف کوبیاکس برای ارتفاع بیش از 10 متر یا 3 طبقه ، فقط در سازه هایی که دارای دیوار برشی می باشند ، مجاز است.
- جاگیر بودن پرکننده‌های کروی در هنگام حمل‌ونقل و دپو
- نیاز به قالب بندی چوبی برای زیر و فلزی برای کناره ها و همینطور نیاز به شمع گذاری دارد.
- برای جلوگیری از خالی ماندن و پر نشدن فضای زیر گوی ها باید حتما از مواد افزودنی بتن(روان کننده) برای افزایش روانی بتن استفاده کنید.که هزینه کار را بالا می برد.
- در صورتی که بخواهیم از سقف های کوبیاکس در کاربری های پارکینگ استفاده کنیم، فقط برای پارکینگ هایی که محل عبور اتومبیل سواری باشد، مجاز است.
- بتن ریزی سقف کوبیاکس در دو مرحله انجام می‌شود ابتدا یک لایه زیرین ریخته شده و ویبره زده می‌شود و سپس بتن ریزی لایه دوم انجام می‌شود. و در صورت عدم دقت کافی امکان ایجاد درز سرد در بتن وجود دارد.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
سقف یوبوت :
سقف یوبوت مانند سقف های کوبیاکس جزء سقفهای دال مجوف هستند. این دو سقف از نظر اجرایی بسیار شبیه به هم هستند و تفاوت اصلی آنها در المان پر کننده هسته مرکزی بتن است.
برای پرکردن هسته مرکزی بتن در سقف های یوبوت از المان‌های مکعبی و در سقفهای کوبیاکس از المان‌های بیضی شکل استفاده می‌شود.
برای یوبوت انواع مختلف قالب وجود دارد و نوع پیشنهادی ما در اینجا قالب یوبوت دوبل سوراخ دار می باشد که برای جلوگیری از طولانی شدن و گیج کننده شدن مطلب فقط به توضیح این قالب می پردازیم :
قالب یوبوت دوبل را میتوان به عنوان نسل دوم یوبوت در ایران نام برد که با افزایش تجربیات استفاده از این سیستم در ایران و بررسی‌های بیشتر در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ساخته شده است. در واقع این یوبوتها بر مبنای رفع عیب اصلی یوبوت تک و ورود بتن به داخل آنها ساخته شده است. لذا مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در ضوابط جدید ارائه شده، بسته بودن حجم یوبوت از تمام جهات را اجباری دانسته و در بند ۲ و۳ ضوابط ۴-۳ شماره ۴-۳-۱ به متن زیر اشاره می‌نماید:
«2- قالب U-Boot باید به صورت احجام کاملا بسته از هر طرف، تولید شوند تا از ورود بتن به داخل قالب جلوگیری عمل آید.»
«3- بتن ریزی کل مقطع سقف شامل فضای زیر، بین و بالای قالب‌ها باید از آغاز تا پایان به صورت عملیاتی پیوسته انجام شده و از به وجود آمدن اتصال سرد بین لایه‌ها احتراز شود.»
لذا این امر باعث تولید قالبهای دوبل با حجم کاملا بسته شد. شکل و ابعاد این قالب‌ها دقیقا مشابه قالبهای تک می‌باشد با این تفاوت که از دو تکه بر روی هم ساخته می‌شوند.این قالب‌ها در ابتدا به صورت مکعب مستطیل یکپارچه تولید شده و سپس با خلاقیت مهندسین و ایجاد یک حفره میانی، به صورت حفره دار تولید شد. در واقع حفره میانی قالبهای یوبوت دوبل باعث تخلیه هوای زیر یوبوت و در نتیجه عدم کرمو شدن سقف می‌شود. همچنین از این حفره جهت ویبره کردن بتن لایه زیرین استفاده می‌شود.
در مورد نگهداری از قالب های یوبوت توجه داشته باشید که :
- قالب های یوبوت به تنهایی مقاومت چندانی ندارند و اگر به خوبی در کارگاه از آنها مراقبت نشود و یا با دقت جابجا یا نصب نشوند، ممکن است آسیب ببینند.
- اگر قالب های یوبوت را با احتیاط جابجا نکنیم ممکن است شکسته شوند یا ترک بردارند و هنگام بتن ریزی، بتن به داخلشان نفوذ کند و در نهایت وزن سقف زیاد می شود که این اصلا خوب نیست.
- بعد از تولید قالب های یوبوت ۴ ماه فرصت دارید تا آنها را نگهداری و استفاده کنید و اگر زمان بیشتری بگذرد شکسته و خرد می شوند.
کلیات اجرایی تمام انواع دال‌های مجوف تقریبا مشابه یکدیگر هستند.
مقایسه کلی بین سقف یوبوت با کوبیاکس :
- ساخت سقف یوبوت تماما در محل پروژه انجام می‌شود. اما در سقف کوبیاکس می بایستی شبکه ها در کارخانه ساخته و توسط کامیون به پروژه حمل و با استفاده از جرثقیل تخلیه گردد که موجب از دست دادن زمان،هزینه و محل زیادی که بتوان این شبکه ها را نگهداری کرد می گردد.همچنین در زمان مونتاژ این شبکه ها مجددا می بایستی از جرثقیل استفاده کرده و طبق شماره گذاری از پیش تعین شده این شبکه ها در محل خود قرار داده شود..
- در سقف یوبوت آرماتور بندی با دقت بسیار بالا انجام می‌گیرد و قواعد خاص خود رادارد ( چیدمان آرماتور های شبکه بالا و پایینی دال باید به گونه ای باشد که حداقل یک میلگرد از بین دو ردیف یوبوت کنار هم درهر دو جهت عبور کند.) ولی در سقف کوبیاکس آرماتور بندی در دولایه بالا و پایین به راحتی انجام می‌شود.
- در سقف یوبوت، برای بتن ریزی باید از روان کننده استفاده شود. همچنین برای پخش شدن کامل بتن، باید در تمام جهت قالب‌ها بتن ریزی صورت گیرد( لایه اول با افزودن روان کننده انجام می گیرد تا با استفاده از ویبره سطح زیر یوبوتها کاملا با بتن احاطه شود.ارتفاع بتن ریزی لایه اول بستگی به ارتفاع پایه های یوبوتها دارد،همچنین بتن ریزی لایه ی فوقانی باید قبل از گیرش لایه ی اول صورت پذیرد.) ، اما در سقف کوبیاکس به دلیل شکل کروی احجام، بتن ریزی راحت تر صورت می‌گیرد و نیازی به روان کننده نیست.البته پیشنهاد می شود که در کوبیاکس هم از روان کننده ها استفاده کنیم. همچنین در سقف کوبیاکس ویبره کمتری نسبت به یوبوت لازم است.
برتری های سقف یوبوت نسبت به وافل :
- سقف یوبوت مقاومت بهتری در مقابل زلزله نسبت به سقف وافل دارد ( سقف وافل دارای مقطع T شکل بوده و فقط دارای دال بتنی بالایی می باشد، اما در سیستم یوبوت مقطع سقف به شکل I می باشد که دارای دو دال بتنی در بالا و پایین بوده و بر اساس علوم استاتیک می دانیم مقطع I شکل از مقاومت خمشی و صلبیت بالاتری نسبت به مقطع T شکل برخوردار است.)
- سقف یوبوت مقاومت بهتری در مقابل حریق نسبت به سقف وافل دارد. ( در سقف وافل همانند سقف تیرچه بلوک تنها یک دال بتنی به ضخامت حدودأ 5 سانتی متر استفاده می شود. مقدار مقاومت زمانی در برابر حریق برای این نوع سقف ها در حدود 20 دقیقه می باشد. ولی در سقف یوبوت همانگونه که اشاره شد از دولایه دال بتنی در بالا و پایین استفاده شده است که این امر سبب افزایش مقاومت حریق سقف و تحمل سه ساعت دمای 1000 درجه سانتی گراد می گردد.)
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
تجربیات اجرایی در سقف های مجوف و مشبک ( کوبیاکس و یوبوت و وافل):
با توجه به اینکه این سقفها نسبت به بقیه سقفها در کشور ما جدیدتر می باشد در اینجا چند تجربه اجرایی و عملی که ما خودمان به آنها رسیدیم را با شما به اشتراک می گذاریم :
- با توجه به هزینه ها این سقف اصولا در سازه هایی با دهانه ها متعارف و پلانهای ستون گذاری متقارن و بازشوهای کوچک و تعداد طبقات کم توجیهی ندارد.
- زمانی که دهانه ها بزرگ می شوند ، پلان ستون گذاری نامتقارن می شود یا تعداد و سایز بازشوها زیاد می شود عملا ضخامت این سقف زیاد می شود و در واقع ضخامت سقف مشابه سیستم های دیگر می شود.
- توجه داشته باشید که طبق ضوابط آئین نامه اگر ارتفاع کلی سازه شما بیش از 10 متر یا 3 طبقه شد و آویز نداشتید ، حتما باید در هر دو سمت سازه به صورت متقارن دیوار برشی اجرا کنید. در این حالت به دلیل وجود دیوار برشی زیاد عملا مصرف بتن و فولاد نیز کاهش چندانی نسبت به سایر سیستم ها نخواهد داشت و دیوار برشی در هر چهار جهت محدودیتهای زیادی به لحاظ معماری بخصوص در سمت نما برای ساختمان ایجاد خواهد کرد.( البته می توان در صورتی که امکانش را داشتیم راه پله را در وسط پلان اجرا کنیم و یک جهت از دیوار برشی ها را به اطراف راه پله منتقل کنیم تا سمت نما آزاد شود)
- عموما گفته می شود که با کوبیاکس شما توانایی ایجاد طره هایی ( بالکن هایی) تا طول 7 متر را دارید ولی در عمل از طول حدود 3 متر بیشتر بخاطر رعایت ضوابط لرزه ای و کنترل خیز ، تیرها ( آویزهای) شما بسیار بزرگ می شود و ضخامت سقف افزایش زیادی پیدا می کند ( وزن این قسمت افزایش زیادی پیدا می کند) در نتیجه در طول زمان و پس از اجرا ، این طره ها معمولا دچار افتادگی می شوند و نیاز به تقویت پیدا می کنند که دردسر اجرایی و بار مالی زیادی دارد.
- با توجه به اینکه این سقف در سازه های بزرگ اجرا می شود که نیاز به قالب و شمع های زیادی دارند و همچنین میدانیم که برای اجرای سقفهای بالاتر باید حداقل تا د وسقف پایین تر شمع ها را حفظ کنیم (با توجه به اینکه بارهای حاصل از اجرای سقف بالایی در طراحی سقف پایینی محاسبه و اعمال نشده و همچنین سقف زیرین طبقه درحال اجرا به مقاومت مورد نظر نرسیده اکیدا توصیه می گردد در هنگام بتن ریزی هر سقف از جکهای اطمینان در زیر دو سقف پایینی استفاده شود.) ، پس با وجود اینکه طبق ضوابط می توانیم چند سقف را همزمان اجرا کنیم ولی عملا بدلیل محدودیت در تعداد شمع اجرای همزمان چند سقف میسر نمی باشد.
- می دانیم که به لحاظ معماری معمولا داکت های تاسیساتی را از کنار ستونها عبور می دهند ، ولی باید توجه داشته باشیم که در سقف کوبیاکس این کار انجام پذیر نیست ، زیرا طبق ضوابط این نوع سقف ، اطراف ستونها نباید هیچ گونه بازشویی وجود داشته باشد.
- معمولا در زمان انتخاب نوع سقف ( کویباکس ، وافل ، تیرچه بلوک و …) از جداول آماده که مقدار بتن و آرماتور برای دهانه و طبقات مختلف در آنها محاسبه شده استفاده می شود ، که طبق این جداول در صورت استفاده از سقف کوبیاکس صرف جویی قابل توجهی در مصرف بتن و میلگرد خواهیم داشت ، در اینجا باید توجه داشته باشیم که این جداول برای حالت ایده آل می باشند (نوع خاک مناسب ، دهانه های یکسان ،استفاده از دیوار برشی به میزان مناسب ،عدم وجود طبقات منفی ، بازشو های کوچک و کم و متقارن ، طرح هندسی منظم ساختمان ، عدم وجود بالکنهای بزرگ و ….) , که خوب طبیعتا این حالت اتفاق نمی افتد. پس عملا به مقادیر این جداول خیلی نمی شود اتکا کرد و مقادیر بتن و میلگرد بیشتر از این جدول می گردد.
پس با توجه به موارد بالا لطفا زیاد تحت تاثیر تبلیغاتی که برای این سقفها می شود قرار نگیرید و برای انتخاب این سقف از مشاوره افراد متخصص کمک بگیرید.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
سقفهای دیگری نیز برای سازه بتنی وجود دارند ولی هرکدام از آنها به عللی در کشور ما خیلی مورد توجه قرار نگرفته ، در زیر فقط به ذکر اسامی و توضیحی مختصر در مورد هریک اکتفا می کنیم
سقف پیش تنیده
پیش تنیدگی عملکرد بتن را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود با کاهش ضخامت و کاهش بار مرده در دهانه های بلندتری استفاده شود. ولی به دلیل نیاز به نیروی اجرایی متخصص و استفاده از تجهیزات خاص، قیمت تمام شده این روش نسبت به سایر سیستم‌های معمول بالاتر بوده و توجیه اقتصادی آن فقط در دهانه‌های بلند یا تحت بارگذاری ویژه می باشد.
سقف اینتل دک :
شبیه سقف یوبوت است ، با این تفاوت که قالبهای آن از دو تکه تشکیل شده اند قالب زیری مستطیل با ضخامت حدود 5 سانت از بتن سبک و قالب رویی از بلوکهای پلی استایرن می باشد.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
پیشنهاد ما :
اگر دهانه های شما حداکثر 7 متر می باشد ، زیربنای شما خیلی وسیع نیست ، برای زمان اجرا خیلی محدودیت ندارید ،می توانید ارتفاع سقف طبقات را بلندتر بگیرید تا آویزها ارتفاع مفید طبقه را خیلی کم نکنند ، امکان اجرای دیوار برشی در هر چهار طرف ساختمان به علت مسائل معماری را ندارید و هزینه هم برای شما مهم است از سقف تیرچه بلوک استفاده کنید ، فقط توجه داشته باشید که تیرچه ها استاندارد باشند و از از جای مطمئن خریداری شوند.
اگر دهانه های شما بلندتر از 7 متر است ، زیربنای شما زیاد است ، ارتفاع طبقات زیاد است ( مشکل اجرای آویز ندارد که ارتفاع مفید سقف را کاهش می دهد) ، نمای اکسپوز زیر سقف وافل شما در طراحی مشکلی ایجاد نمی کند ( نیاز به اجرای سقف کاذب ندارید) و امکان اجرای دیوار برشی در هر چهار طرف پلان را دارید( البته می توان در صورت امکان راه پله را در وسط پلان طبقه قرار دارد و دیوارهای برشی یک سمت را اطراف پله اجرا کرد تا نما کور نشود.) و اصولا بار زنده زیادی روی سقف ندارید و هزینه را هم می خواهید تا حد امکان مدیریت کنید ، بهتر است از سقف وافل استفاده کنید ، فقط توجه داشته باشید که از قالب وافل استاندارد دارای چفت و بست همراه با اجرای زیربندی صحیح استفاده شود.
اگردهانه های شما بلندتر از 7 متر است ، زیربنای شما زیاد است ، تعداد طبقات زیاد است ، می خواهید آویز نداشته باشید( سقف کوتاه نشود) و اجرای دیوار برشی در هر چهار طرف سازه ( البته می توان در صورت امکان راه پله را در وسط پلان طبقه قرار دارد و دیوارهای برشی یک سمت را اطراف پله اجرا کرد تا نما کور نشود.) قابل اجرا است و افزایش هزینه ( گرانترین سقف ) در این قسمت از ساختمان را هم می توانید قبول کنید ، بهتر است از سقف کوبیاکس یا یوبوت استفاده کنید. البته قبل از تصمیم نهایی لطفا حتما تجربیات اجرایی که در بالا در مورد این سقفها ذکر شده را مطالعه نمائید.
انواع سقف برای اسکلت بتنی:
منابع :
دستورالعمل طراحي و اجراي سقف هاي تیرچه و بلوك
